Celebrating the 90th anniversary of the suffrage right in Turkey

December 5, 2024 marks the 90th anniversary of granting women in Turkey the right to vote and be elected. The Turkish Women's Union (TKB) called for a rally to be held on December 7 at Beyazıt Square to celebrate the recognition of women's right to vote in national elections on December 5, 1934:

Great Atatürk, the supreme leader, gave Turkish women their rights. The right to elect and be elected as deputies was accepted by the grand national assembly. Turkish women, don't forget that you are the foundation of the social life. You achieved this by carrying ammunition on your back during the dark days of the War of Independence. You established your own position with the place you took in the accelerating revolution. You have been given the political right you deserve. We will celebrate this happy day together today.

In fact, four years earlier, in 1930, women had already been given the right to vote in local elections. In 1934, this right was also recognized for national elections. Behind this victory was an important women's struggle.

Women's People's Party and the struggle for political rights

In 1923, before the Republic was proclaimed, Nezihe Muhiddin and her friends convened a women's council for women's political rights. At this council, a decision was made to establish a political party called the Women's People's Party. This initiative went down in history as the first attempt to establish a political party in Turkey. However, the establishment of the party was not allowed on the grounds that women's political representation was not possible according to the election law of the time.

After the party establishment attempt was rejected, Nezihe Muhiddin and her friends founded the Turkish Women's Union (TKB) on February 7, 1924. Nezihe Muhiddin became the first president of the union and made intense efforts to obtain political rights for women in this position. From its establishment, TKB made various demands to improve the rights of Turkish women. In addition to the demand for women's right to vote and be elected, demands such as expanding the right to education, increasing their participation in business life, and raising their social status were also brought to the agenda. TKB also worked on issues such as providing social assistance to widows and poor children, participating in international women's movements, creating public opinion in favor of women's rights, and ensuring legal equality for women. TKB announced these demands and activities through the Turkish Women's Path magazine, which started publication in 1925.

In February 1935, women voted for the first time in general elections

In February 1935, women in Turkey voted for the first time in general elections. As a result of the elections, 18 female candidates were elected to the national assembly, constituting 4.6% of the parliament at that time - was the second-highest rate of women's representation in the world at that time.

However, despite this promising start, women's representation in Turkish politics remained low for decades. In the 1950 elections, the number of female deputies reached its lowest level with only three deputies. The situation began to improve slowly in the 1960s, but progress was slow. Throughout the 1980s and 90s, while the women's movement organized across the country, little progress was made in women's political representation in parliament. In spite of that smaller progress, women's representation in parliament rose to 9.1% in 2007 and to 14.7% in 2015. The 2023 elections saw the highest rate of women's representation in Turkish parliamentary history, with 20.1% of the seats in parliament won by women.

Women's political representation in Turkey remains below the global average

Although Turkey has made significant progress in women's political representation in recent years, it has still not reached the desired level in international rankings. According to the 2022 World Economic Forum Global Gender Gap Report, Turkey ranks 112th out of 149 countries in terms of women's political empowerment.

Today, although the proportion of female deputies in the Turkish Grand National Assembly has reached 20.1%, this rate remains below the global average. The average rate of women's representation in parliaments worldwide is around 25.5%.

Women's representation in local governments in Turkey is even lower. According to the results of the 2019 local elections, only 3% of mayors, 11% of municipal council members, and only about 2% of muhtars (neighborhood/village heads) are women.

Seçme ve seçilme hakkının 90. yılını kutlarken

5 Aralık 2024, Türkiye’de kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınmasının 90. yıldönümü. Türk Kadınlar Birliği (TKB), 5 Aralık 1934’te kadınlara milli seçimlerde oy hakkının tanınmasını kutlamak amacıyla 7 Aralık’ta Beyazıt Meydanı'nda düzenlenen bir miting çağrısı yaptı:

Büyük Atatürk, yüce önder, Türk kadının hakkını verdi. Saylav seçmek ve seçilmek büyük ulu kurultayınca kabul edildi. Türk kadını, unutma ki Türk içtimai hayatının temelisin. Buna İstiklal Savaşı'nın kara günlerinde sırtında cephane taşıyarak eriştin. Hız alan inkılapta aldığın yerle kendi mevkiini kendin kurdun. Layık olduğun siyasi hak sana verilmiştir. Bu mesut günü bugün hep beraber kutlayacağız.

Esasında bundan 4 yıl önce, 1930’da kadınlara zaten yerel seçimlerde oy kullanma hakkı verilmişti. 1934’te ise bu hak milli seçimler için de tanındı. Bu zaferin arkasında ise önemli bir kadın mücadelesi vardı.

Kadınlar Halk Fırkası ve siyasal haklar mücadelesi

1923 yılında, henüz Cumhuriyet ilan edilmeden önce, Nezihe Muhiddin ve arkadaşları kadınların siyasi hakları için bir kadın şurası topladılar. Bu şurada, Kadınlar Halk Fırkası adında bir siyasi parti kurma kararı alındı. Bu girişim, Türkiye'de ilk siyasi parti kurma teşebbüsü olarak tarihe geçti. Ancak, dönemin seçim kanununa göre kadınların siyasi temsilinin mümkün olmadığı gerekçesiyle parti kuruluşuna izin verilmedi.

Parti kurma girişimi reddedildikten sonra, Nezihe Muhiddin ve arkadaşları 7 Şubat 1924'te Türk Kadınlar Birliği'ni (TKB) kurdular. Nezihe Muhiddin, birliğin ilk başkanı oldu ve bu görevde kadınların siyasi haklarını elde etmek için yoğun çaba sarf etti. TKB, kuruluşundan itibaren Türk kadınlarının haklarını geliştirmek amacıyla çeşitli taleplerde bulundu. Kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması talebini yanı sıra, eğitim hakkının genişletilmesi, iş hayatına katılımlarının artırılması ve toplumsal statülerinin yükseltilmesi gibi talepler de gündeme getirildi. TKB, aynı zamanda dul kadınlara ve yoksul çocuklara sosyal yardım sağlanması, uluslararası kadın hareketlerine katılım, kadın hakları lehine kamuoyu oluşturulması ve kadınların hukuki eşitliğinin sağlanması gibi konularda da çalışmalar yürüttü. TKB bu talep ve çalışmalarını 1925'te yayın hayatına başlayan Türk Kadın Yolu dergisi ile duyurdu.

Şubat 1935’te kadınlar ilk kez genel seçimler için oy kullandı

Şubat 1935'te Türkiye’de kadınlar ilk kez genel seçimlerde oy kullandılar. Seçimler sonucunda 18 kadın aday millet meclisine seçildi ve bu, o zamanki meclisin %4,6'sını oluşturuyordu - bu oran o zaman için dünyada kadın temsili açısından ikinci en yüksek orandı.Ancak, bu umut verici başlangıca rağmen, Türk siyasetinde kadınların temsili onlarca yıl boyunca düşük kaldı. 1950 seçimlerinde, kadın milletvekili sayısı sadece üç milletvekili ile en düşük seviyesine ulaştı. Durum 1960'larda yavaş yavaş iyileşmeye başladı, ancak ilerleme yavaştı. 1980'ler ve 90'lar boyunca kadın hareketi ülke çapında örgütlenedursun, kadınların meclisteki siyasi temsili konusunda pek bir ilerleme kaydedilmedi. Buna karşın, 2007'de mecliste kadın temsili %9,1'e yükseldi ve bu oran 2015'te %14,7'ye çıktı. 2023 seçimleri, Türk parlamento tarihinde en yüksek kadın temsil oranını gördü ve meclisteki sandalyelerin %20,1’i kadınlar tarafından kazanıldı.

Türkiye’de kadın temsil oranı, küresel ortalamanın altında

Türkiye, kadınların siyasi temsili konusunda son yıllarda önemli ilerlemeler kaydetmesine rağmen, uluslararası sıralamalarda hala istenen seviyeye ulaşamamıştır. 2022 Dünya Ekonomik Forumu Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Raporu, 'na göre, Türkiye kadınların siyasi güçlenmesi açısından 149 ülke arasında 112. sırada yer almaktadır.

Bugun, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki kadın milletvekili oranı %20,1'i bulsa da, bu oran, küresel ortalamanın altında kalmaktadır. Dünya genelinde parlamentolardaki kadın temsil oranı ortalama %25,5 civarındadır.

Türkiye’de yerel yönetimlerde kadın temsili ise daha da düşük seviyelerdedir. 2019 yerel seçim sonuçlarına göre, belediye başkanlarının sadece %3'ü, belediye meclis üyelerinin %11'i ve muhtarların yalnızca yaklaşık %2'si kadın.